«کاری که حتی شپش هم نتونست بکنه، این ترند خطرناک داره می‌کنه!» این را یک کاربر در شبکه ایکس می‌گوید.

در روزهای اخیر، موجی از ویدئوهای دختران در شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد که در آن‌ها با حرکات نمایشی موهایشان را کوتاه می‌کنند. این حرکت به‌سرعت در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و تیک‌تاک گسترش‌یافته است و کاربران با طنز و کنایه به این پدیده واکنش نشان داده‌اند.

این نخستین‌بار نیست که یک آهنگ یا چالش موجب تغییر ظاهر می‌شود. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۱۰، آهنگ «Whip My Hair» از ویلو اسمیت سبب شد بسیاری از افراد مدل موهایشان را تغییر دهند یا در کره جنوبی، موج کوتاه کردن مو به دلایل فمینیستی یا اجتماعی بارها جنجال‌ساز شده است. در ایران هم پیش‌تر ترندهایی مثل چالش‌های اینستاگرامی سبب رفتارهای مشابه شده‌اند.

این حرکت گویا به ترانه‌ای با مضمون «باهام بد تا کرد، بهش گفتم موهای بلندتو می‌خوام، رفت کوتاه کرد» برمی‌گردد.

تخمین زده می‌شود اگر ۱ درصد از ۲۰ میلیون کاربر فعال اینستاگرام ایران (حدود ۲۰۰.۰۰۰ نفر) در این ترند شرکت کرده و ۱۰ درصدشان موهایشان را کوتاه کرده باشند، حدود ۲۰.۰۰۰ نفر تحت‌تأثیر بوده‌اند. این عدد تقریبی است و مشارکت در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان احتمالاً بیشتر بوده.

کارشناسان روان‌شناسی و جامعه‌شناسی هشدار می‌دهند که چنین ترندهایی به‌خاطر فشار همسالان (peer pressure) و میل به دیده‌شدن در شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرند. این ترندها می‌توانند به تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و نارضایتی از تصویر بدنی منجر شوند. مانند ترند شدن جراحی‌های زیبایی که غیرقابل‌برگشت خواهند بود.

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که فرهنگ موسیقایی مردم ایران تحت‌تأثیر شبکه‌های اجتماعی و موسیقی پاپ امروزی به سمت سطحی شدن و مصرف سریع حرکت کرده است. موسیقی‌های پاپ امروزی، برخلاف موسیقی سنتی با عمق ساختاری و محتوایی، به دلیل ملودی‌های گیرا و محتوای زودفهم، رفتارهای تکانشی را ترویج می‌کنند. این روند که با کاهش آموزش موسیقی عمیق و نفوذ فرهنگ دیجیتال تقویت شده است.

آناهیتا رستگار، کاربر شبکه ایکس، می‌گوید که «اینا فقط دارن با یه آهنگ حال می‌کنند، چرا باید بگوییم که فرهنگ پایینه؟ تو همه جای دنیا ترندای عجیب هست و ایران هم مستثنی نیست.»

اما کاربری دیگر مهدی صادقی می‌گوید که این ترند نشان‌دهنده سطح پایین فرهنگ و نبود تفکر انتقادی در جامعه است. «زمان شجریان مردم دنبال معنا بودن، حالا با یه آهنگ بی‌سروته همه کچل شدند».

هادی خانیکی، جامعه‌شناس، بر آموزش سواد رسانه‌ای تأکید دارد تا نوجوانان و جوانان با تفکر انتقادی از تأثیرپذیری تکانشی ترندهای شبکه‌های اجتماعی (مانند تغییر ظاهر) پرهیز کنند. او همچنین تقویت رسانه‌های بومی و تولید محتوای باکیفیت متناسب با ارزش‌های ایرانی -اسلامی که هویت فرهنگی را تقویت کند جایگزینی مناسب برای محتوای سطحی است.